Op bezoek bij Fort Wierickerschans

Fort Wierickerschans.

Wie kent dit stukje historie tussen Woerden en Bodegraven niet? De bezoekers van ’t Centrum maakten er een mooi uitje van en hoorden van een gids de veelkleurige geschiedenis van het Fort.

Het Fort  is gebouwd in 1673 in opdracht van stadhouder Willem III. Het maakt deel uit van de Oude Hollandse Waterlinie en is gelegen op de splitsing van de Oude Rijn en de Enkele Wiericke.

Het was allemaal naar aanleiding van  de gebeurtenissen in het rampjaar 1672. ‘Onze’  Republiek werd aangevallen wordt door zowel Frankrijk, Munster, Keulen (over land) en Engeland (over zee).  Akl snel wordt besloten de Hollandse Waterlinie in staat van verdediging te stellen.

Met de waterlinie werd het land onder een ondiepe laag water gezet het zogenaamd inunderen. Door de drassige ondergrond en de aanwezigheid van vele sloten, die hierdoor onzichtbaar werden, konden legers de waterlinie niet doorkruisen. Bij vorst bevroor de waterlinie echter en daarom konden, ondanks deze verdedigingslinie, de Franse troepen eind december 1672 het ijs oversteken. Zij deden dit bij Woerden, waarna zij Zwammerdam veroverden. De verdedigers trokken zich terug naar Leiden. De Fransen trokken van het geplunderde Zwammerdam naar Bodegraven dat tevens geplunderd en platgebrand werd. Toen het ijs begon te dooien besloot de Franse bevelhebber Luxembourg de aftocht te blazen. Hij moest met zijn troepen over de zwaarbewaakte Rijndijk trekken. Toen hij hoorde dat de post bij Nieuwerbrug verlaten was, trokken hij en zijn manschappen zich snel terug naar Woerden. Later op de dag dat de Fransen zich terugtrekken, komt Willem III in Alphen aan den Rijn aan. Hij is net te laat om Luxembourg een klap toe te brengen.

Om een herhaling van dit drama te voorkomen, geeft Willem III in januari 1673 opdracht om de Rijndijk aan de Wiericke te versterken met een schans. Binnen zes maanden, in juli van dat jaar is het “Groot fort aen den cleynen Wierick” klaar.

De jaren verstrijken en wanneer het fort zijn strategische waarde verliest wordt er in 1747 besloten om het fort als buskruitmagazijn te gaan gebruiken. Omdat de Wierickerschans vrij afgelegen ligt van de woonbebouwing van Bodegraven, werd die tamelijk veilig geacht. Voor dit doel werd een groot magazijn gebouwd met dikke muren met steunberen.

Van 1870 tot 1915 fungeerde het fort vooral als Centraal Depot. Dit om gemobiliseerde soldaten te bevoorraden. Vanaf januari 1915 tot mei 1917 werd het fort als interneringskamp gebruikt voor buitenlandse officieren. Majoor van Boecop was cdt van het fort. Ondanks dat het interneringskamp officieel op 15 mei 1917 opgeheven werd, zijn er tot november 1918 nog 7 Engelse officieren geïnterneerd geweest. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de schans aanvankelijk genegeerd. Later vestigde een onderdeel van de Kriegsmarine zich op het fort. Na 6 mei 1945 hebben voor een korte tijd plaatselijke NSB-ers en collaborateurs vastgezeten.

Na de Tweede Wereldoorlog werden er op de Wierickerschans keuringen van munitie uitgevoerd. Als munitie werd afgekeurd werd het op het fort tot ontploffing gebracht. Op 5 februari 1960 verloor de Wierickerschans officieel zijn functie als vestingwerk. Het fort werd tot de jaren 70 van de twintigste eeuw als opslagplaats voor legergoederen gebruikt. Daarna heeft het  fort ook gediend als trainingscentrum voor waakhonden van Defensie.

Fort Wierickerschans is vanaf 1 januari 1998 eigendom van Staatsbosbeheer en per 1 september 2011 overgedragen aan de Stichting Fort Wierickerschansgroep.

Foto’s van het bezoek kunt u hieronder bekijken..